درباره ما

برخی از علمای اهل سنت روایت کتاب الله و سنتی را تصحیح کرده‌اند، آیا این روایت صحیح است؟
کد سؤال: ۲۲۵۳۲امامت و ائمه (علیهم السلام) »امامت عامه »امامت عامه در سنت و عقل »حدیث ثقلین
تعداد بازدید: ۵۲
برخی از علمای اهل سنت روایت کتاب الله و سنتی را تصحیح کرده‌اند، آیا این روایت صحیح است؟

باسلام

دوست گرامی

تحسین علمای اهل سنت فایده ای ندارد و این روایت جعلی دارای چندین اشکال اصلی است که بهتر است به این سوالات پاسخ دهد و سپس به تحسین بپردازد:

۱. اعراض بخاری ، مسلم و بقیه صحاح سته اهل سنت از نقل آن:

هیچ یک از صحاح سته اهل سنت این روایت را نقل نکرده‌اند . فقط در موطأ مالک آن‌هم به صورت مرفوع نقل شده است .

وَحَدَّثَنِی عن مَالِکٍ انه بَلَغَهُ ان رَسُولَ الله صلى الله علیه وسلم قال تَرَکْتُ فِیکُمْ أَمْرَیْنِ لَنْ تَضِلُّوا ما تَمَسَکْتُمْ بِهِمَا کِتَابَ الله وَسُنَّةَ نَبِیِّهِ .

مالک بن أنس ابوعبدالله الأصبحی (متوفای۱۷۹، موطأ الإمام مالک، ج ۲ ص ۱۵۹۴، ح۱۵۹۴ ، تحقیق محمد فؤاد عبد الباقی، ناشر: دار إحیاء التراث العربی - مصر.

حتی احمد بن حنبل نیز از نقل این روایت خودداری کرده است ؛ با این که احمد بن حنبل می‌گوید هر آن چه من در مسندم نیاوردم ، بدانید که صحیح نیست :

قال الإمام أحمد صح سبعمائة ألف وکسر وقال قد جمعت فی المسند أحادیث انتخبتها من أکثر من سبعمائة ألف وخمسین ألفاً فما اختلفتم فیه فارجعوا إلیه وما لم تجدوا فیه فلیس بحجة.

القنوجی البخاری، أبو الطیب السید محمد صدیق خان بن السید حسن خان (متوفای۱۳۰۷هـ)، الحطة فی ذکر الصحاح الستة ، ج ۱ ، ص ۵۸ ، ناشر : دار الکتب التعلیمیة - بیروت ، الطبعة : الأولى ۱۴۰۵هـ/ ۱۹۸۵م .

بنابراین ، اعراض بزرگان اهل سنت از نقل این حدیث ، خود بهترین گواه بر عدم صحت آن است.

۲ . ضعف سندی حدیث کتاب الله وسنتی:

حاکم نیشابوری بعد از نقل این روایت می‌گوید:

وذکر الاعتصام بالسنة فی هذه الخطبة غریب.

المستدرک على الصحیحین ج ۱ ص ۱۷۱

غریب به هر معنایی که باشد ،‌ در مقابل حدیث متواتر ثقلین تاب مقاومت ندارد .

سقاف از علمای بزرگ اردن و شافعی مذهب است و تأیفات متعددی دارد، در صحیح شرح عقیده طحاویه ، ص۶۵۴، یک تعبیر منصفانه دارد می‌گوید:

وأما حدیث " ترکت فیکم ما إن تمسکتم بهما لن تضلوا بعدی أبدا کتاب الله وسنتی " الذی یردده الناس فیما بینهم ویقوله الخطباء على المنابر فحدیث موضوع مکذوب وضعه الأمویون وأتباعهم لیصرفوا الناس عن هذا الحدیث الصحیح فی العترة ، فانتبه لذلک جدا ! ! وقد ذکرت جمیع طرقه وبینت ما فی أسانیده من الکذابین والوضاعین فی آخر کتابی " صحیح صفة صلاة النبی صلى الله علیه وآله وسلم " فارجع إلیه إن شئت التوسع .

السقاف القرشی الهاشمی ، حسن بن علی (معاصر) صحیح شرح العقیدة الطحاویة أو المنهج الصحیح فی فهم عقیدة أهل السنة والجماعة مع التنقیح ، ص۶۵۴، پاورقی شماره: ۳۸۵، ناشر : دار الإمام النووی - عمان الأردن، الطبعة الأولى، ۱۴۱۶ - ۱۹۹۵ م.

عمر بن شاهین بعد از نقل این روایت می‌گوید:

إسناده تالف ولا یصح بهذا اللفظ.

أبو حفص عمر بن أحمد بن شاهین (الوفاة: ۳۸۵ هـ) ، شرح مذاهب أهل السنة ومعرفة شرائع الدین والتمسک بالسنن ، ج ۱ ص ۴۱ ، تحقیق : عادل بن محمد ، ناشر : مؤسسة قرطبة للنشر والتوزیع ، الطبعة : الأولى ، ۱۴۱۵هـ - ۱۹۹۵م .

مطهر بن طاهر مقدسی در باره این روایت می‌گوید:

حدیث : إنی فد خلفت فیکم اثنتین لن تضلوا بعدهما أبداً : کتاب الله ، وسنتی ، ولن یتفرقا حتى یردا علیّ الحوض . رواه صالح بن موسى الطلحی : عن عبد العزیز بن رفیع ، عن أبی صالح ، عن أبی هریرة . وصالح متروک الحدیث .

المقدسی، مطهر بن طاهر (متوفای۵۰۷ هـ)، ذخیرة الحفاظ، ج ۲ ص ۱۰۱۱ ، ح۲۱۱۸ ، تحقیق: د.عبد الرحمن الفریوائی، ناشر: دار السلف - الریاض، الطبعة: الأولى، ۱۴۱۶ هـ -۱۹۹۶م.

فخر رازی می‌گوید:

الاحتجاج بالأخبار :

وأما الأخبار : فقوله علیه السلام : ( إنی ترکت فیکم ما إن تمسکتم به لن تضلوا کتاب الله وسنّتی ) فکیف یمکن التمسک به وهو غیر معلوم ؟

الرازی الشافعی، فخر الدین محمد بن عمر التمیمی (متوفای۶۰۴هـ)، التفسیر الکبیر أو مفاتیح الغیب، ج ۲ ص ۵ ، ناشر: دار الکتب العلمیة - بیروت، الطبعة: الأولى، ۱۴۲۱هـ - ۲۰۰۰م.

وقال مالک فی الموطأ إنه بلغه أن رسول الله قال : ترکت فیکم أمرین لن تضلوا ما تمسکتم بهما کتاب الله وسنتی وأسنده ابن عبد البر فی التمهید من طریق کثیر عن أبیه عن جده .

قال الحافظ ابن حجر فی أطرافه فالظاهر أن مالکا أخذه عن کثیر والأشبه أن کثیرا فی درجة الضعفاء الذین لا ینحط حدیثهم إلى درجة الوضع ، وأن الحدیث الذی أورده المؤلف فی درجة الضعیف الذی لم ینحط إلى درجة الموضوع .

السیوطی، جلال الدین عبد الرحمن بن أبی بکر (متوفای۹۱۱هـ)، اللآلىء المصنوعة فی الأحادیث الموضوعة ، ج ۱ ص ۸۶ ، تحقیق : أبو عبد الرحمن صلاح بن محمد بن عویضة ، ناشر : دار الکتب العلمیة - بیروت ، الطبعة : الأولى ، ۱۴۱۷ هـ - ۱۹۹۶م

کثیر بن عبد الله که در سند روایت ابن عبد البر آمده از ضعفاء و یکی از دروغگویان است؛ چنانچه ابن حجر در شرح حال او می‌نویسد:

قال أبو طالب عن أحمد منکر الحدیث لیس بشیء ... وقال الدوری عن بن معین لجده صحبة وهو ضعیف الحدیث وقال مرة لیس بشیء وقال الدارمی عن بن معین أیضا لیس بشیء وقال الآجری سئل أبو داود عنه فقال کان أحد الکذابین سمعت محمد بن الوزیر المصری یقول سمعت الشافعی وذکر کثیر بن عبد الله بن عمرو بن عوف فقال ذاک أحد الکذابین أو أحد أرکان الکذب وقال بن أبی حاتم سألت أبا زرعة عنه فقال واهی الحدیث لیس بقوی.

العسقلانی الشافعی، أحمد بن علی بن حجر ابوالفضل (متوفای۸۵۲هـ)، تهذیب التهذیب، ج ۸ ص ۳۷۷ ، ناشر: دار الفکر - بیروت، الطبعة: الأولى، ۱۴۰۴ - ۱۹۸۴م.

پس بر فرض هم که سیوطی روایتی را تصحیح کرده باشد، حدیث واحد در مقابل حدیث متواتری چون کتاب الله وعترتی قابل استدلال نیست.

از طرفی مقبل بن هادی الوادعی از علمای وهابی در توضیح این حدیث در کتاب الإلزامات والتتبع با اشاره به کلام حاکم نیشابوری چنین می نویسد:

ثم ظهر لی ضعفه.

و سپس با نقل چند شاهد دیگر از کتب اهل سنت چنین نتیجه می گیرد:

فهذه الشواهد لا ترفعه الی درجة الاحتجاج لشدة ما فیها من الضعف.

الإلزامات والتتبع، ص ۵۷۲

همچنین محمد فواد عبدالباقی نیز در پاورقی موطأ مالک به ضعف احادیث در این باب علی الخصوص روایت ابوهریره اشاره می کند.

رک: موطأ الک بتحقیق محمد فواد عبدالباقی، ج ۲ ص ۴۸۰

پس در نتیجه با این همه تضعیف علما و محققین اهل سنت جای شکی باقی نمی ماند که این حدیث اصلی نداشته و مورد استناد نیست هرچند برخی از علمای اهل سنت خواسته اند تا این حدیث را صحیح جلوه دهند.

بدانید هر چهار طریقی که برای این روایت در کتب اهل سنت ذکر شده است، ضعیف است.

موفق باشید

گروه پاسخ به شبهات

* نام:
* پست الکترونیکی:
* متن نظر :
* کد امنیتی:
  

بازگشت