باسلام

دوست گرامی

۱. چگونه طلحه شهید حساب شود و حال آنکه با خلیفه وقتش با اینکه با او بیعت نموده بود جنگید و رسول گرامی اسلام را آزرده نمود و آیه ۵۳ احزاب علیه او نازل گشت. چگونه طلحه شهید باشد و حال آنکه با کسی جنگید که رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و اله در مورد او فرموده بودند: «یا علی حربک حربی وسلمک سلمی» همچنین «من أطاع علیا فقد أطاعنی ومن عصى علیا فقد عصانی» و «علی مع القرآن والقرآن مع علی لن یفترقا حتى یردا علی الحوض» و «علی مع الحق والحق مع علی یدور الحق حیثما دار» و... .

۲. در مورد زبیر هم ایشان پیازداغش را زیاد کرده است اولاً طبق نقلی حضرت امیر علیه السلام اصلاً او را به حضور نپذیرفتند بلکه فرمودند او را بشارت به جهنم دهید طبق روایت دیگر هم وقتی شمشیر زبیر را دیدند فقط فرمودند: این شمشیر چقدر اندوه را از چهره رسول الله صلی الله علیه و آله زدوده است و حدیث رسول الله صلی الله علیه و آله را بیان نمودند. ابن جرموز در این قضیه خودرایی کرده و زبیر را بیرون از میدان جنگ کشت معلوم نیست به چه هدفی چنین کاری کرد احتمال دارد مشکل شخصی داشته و یا از طرف کسی مانند مروان که به دنبال کشته شدن طلحه و زبیر بوده اجیر شده باشد.

ثانیاً در همین جنگ و در همین کتاب البدایه و النهایه ابن کثیر که سخن قبلی را آورده نقل شده است که حضرت امیر علیه السلام روایتی را از رسول الله برای زبیر یاد آوری کردند که حاکی از پیشگویی ایشان در مورد این جنگ بوده و رسول الله در این مورد فرمودند: زبیر در این درگیری تو ظالم هستی «لما دنا علی وأصحابه من طلحة والزبیر ودنت الصفوف بعضها من بعض خرج علی وهو على بغله رسول الله صلى الله علیه وسلم فنادى ادعوا لی الزبیر بن العوام فأنی علی فدعى له الزبیر فأقبل حتى اختلفت أعناق دوابهما فقال علی یا زبیر نشدتک الله أتذکر یوم مر بک رسول الله صلى الله علیه وسلم ونحن فی مکان کذا وکذا فقال یا زبیر ألا تحب علیا فقلت ألا أحب أبن خالی وابن عمی وعلی دینی فقال یا زبیر أما والله لتقاتلنه وأنت ظالم له فقال الزبیر بلى والله لقد نسیته منذ سمعته من رسول الله صلى الله علیه وسلم ثم ذکرته الآن والله لا أقاتلک فرجع الزبیر على دابته یشق الصفوف» (البدایة والنهایة ، اسم المؤلف: إسماعیل بن عمر بن کثیر القرشی أبو الفداء الوفاة: ۷۷۴ ، دار النشر : مکتبة المعارف - بیروت ج ۷ ص ۲۴۲)

آیا با وجود این روایت جایی برای تشکیک در شناخت حق از باطل می ماند؟

۳. در مورد محمد بن طلحه به تصریح کتب اهل سنت وی اهل عبادت بوده ولی در لشکر پدرش در مقابل امام علی علیه السلام قرار گرفته است لذا شکی در منحرف بودن او نباید کرد: «وکان لطلحة من الولد محمد وهو السجاد وبه کان یکنى قتل یوم الجمل مع أبیه» (الطبقات الکبرى ج ۳ ص ۲۱۴)

مضاف به اینکه حضرت علی علیه السلام چنانکه در مستدرک حاکم آمده در مورد او فرمودند: «إن کان ما علمته لشاب صالح» (المستدرک على الصحیحین، ج ۳، ص ۵۶۰۵، دارالکتب العلمیه) یعنی اگر سخن مردم در مورد او صحیح باشد وی فرد صالحی بوده.

۴. اما سخنی که وی در مورد طلحه ذکر کرده واقعیت ندارد چون طلحه در میدان معرکه از دنیا نرفته است بلکه وی در معرکه مجروح شد و سپس به خانه منتقل شد و در آنجا از شدت خونریزی جان باخت. «فأدرکه مولى له فرکب وراءه وأدخله البصرة فمات بدار فیها» (البدایة والنهایة ج ۷ ص ۲۴۸، بیروت مکتبه المعارف) اینکه حضرت چنین سخنی در مورد او گفته باشند از ساخته های افرادی است که سعی داشته اند قضیه حتمی جنگ را با اینگونه ساخته ها زیر سوال برده و آن را توجیه کنند و بگونه ای آبروی ریخته طلحه را به جوی برگردانند.

۵. ابن جرموز هم به گفته موررخان خودکشی نکرده بلکه در نهروان با خوارج بوده و در آنجا کشته شده است. «خرج ابن الجرموز على علی علیه السلام، مع أهل النهر، فقتله معهم فیمن قتل» (شرح نهج البلاغة، ج ۱، ص ۱۴۶)

۶. اما روایت «اخواننا بغوا علینا» که نویسنده از روی جهالت خیال کرده مدح است اولاً اشتباه کرده این ذم آنهاست چون در ابتدای این روایت آمده است که «أَنَّ عَلِیًّا رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ لَمْ یُصَلِّ عَلَى الْبُغَاةِ وَلَمْ یُغَسِّلْهُمْ فَقِیلَ لَهُ : أَهُمْ کُفَّارٌ ؟...» (العنایة شرح الهدایة ، محمد بن محمد البابرتی المتوفى : ۷۸۶هـ، ج ۳ ص ۳۶) امام بر آنها نماز نخواندند و آنها را غسل ندادند لذا برای افراد سوال ایجاد شد. ثانیاً وقتی کسی امامش را نشناسد طبق روایات صحیحه به مرگ جاهلی مرده اگر این فرد علیه امام زمانش خروج کند و قصد جان او را کند که حکمش معلوم است.

ثالثاً این خبر شاذی است که به قول شیخ مفید(ره) لم یأت به التواتر من الأخبار و لا أجمع على صحته رواة الآثار (الإفصاح فی الإمامة، ص ۱۲۶)

رابعاً در برابر این روایت روایات مشهوری داریم که با اسناد و طرق مختلف نقل شده اند و با آن سازگاری ندارند:

۱. «أَنَّ رَجُلًا سَأَلَ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ ع بِالْبَصْرَةِ وَ النَّاسُ مُصْطَفُّونَ لِلْحَرْبِ فَقَالَ لَهُ عَلَامَ نُقَاتِلُ هَؤُلَاءِ الْقَوْمَ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ وَ نَسْتَحِلُّ دِمَاءَهُمْ وَ هُمْ یَشْهَدُونَ شَهَادَتَنَا وَ یُصَلُّونَ إِلَى قِبْلَتِنَا. فَتَلَا ع هَذِهِ الْآیَةَ رَافِعاً بِهَا صَوْتَهُ وَ إِنْ نَکَثُوا أَیْمانَهُمْ مِنْ بَعْدِ عَهْدِهِمْ وَ طَعَنُوا فِی دِینِکُمْ فَقاتِلُوا أَئِمَّةَ الْکُفْرِ إِنَّهُمْ لا أَیْمانَ لَهُمْ لَعَلَّهُمْ یَنْتَهُونَ». فَقَالَ الرَّجُلُ حِینَ سَمِعَ ذَلِکَ کُفَّارٌ وَ رَبِّ الْکَعْبَةِ وَ کَسَرَ جَفْنَ سَیْفِهِ وَ لَمْ یَزَلْ یُقَاتِلُ حَتَّى قُتِلَ «الاحتجاج ۱۶۹- ۱۷۰ ؛ الإفصاح فی الإمامة، ص ۱۲۶».

۲. همچنین فرمود: «وَ اللَّهِ مَا قُوتِلَ أَهْلُ هَذِهِ الْآیَةِ حَتَّى الْیَوْمَ یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا مَنْ یَرْتَدَّ مِنْکُمْ عَنْ دِینِهِ فَسَوْفَ یَأْتِی اللَّهُ بِقَوْمٍ یُحِبُّهُمْ وَ یُحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ أَعِزَّةٍ عَلَى الْکافِرِینَ یُجاهِدُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَ لا یَخافُونَ لَوْمَةَ لائِمٍ ذلِکَ فَضْلُ‏ اللَّهِ یُؤْتِیهِ مَنْ یَشاءُ وَ اللَّهُ واسِعٌ عَلِیمٌ « أمالی الطوسیّ ۱: ۱۳۰، تفسیر العیّاشیّ ۲: ۷۹/ ۲۷، مناقب ابن شهرآشوب ۳: ۱۴۸، شواهد التنزیل ۱: ۲۰۹/ ۲۸۰ و ۲۸۱، و الآیة من سورة المائدة ۵: ۵۴. تفسیر التبیان ۳: ۵۵۵، مجمع البیان ۳: ۳۲۱، مناقب ابن شهرآشوب ۳: ۱۴۸.».

طبق این روایات آنها ائمه کفر و بی ایمان و مرتد اند. و آیه ای که ذکر کرده هم هیچ ارتباطی با این جریان ندارد.

موفق باشید

گروه پاسخ به شبهات

(۱)