با سلام

دوست گرامی

همچنان که در علم معانی و بیان گفته شده است، ما دو نوع حصر داریم: حصر حقیقی وحصر اضافی؛ حصر حقیقی: عبارت است از نفى حکم کردن از جمیع ما سوى. به عبارت دیگر اختصاص دادن چیزى به یک شى‏ء و سلب آن از همه اشیاى دیگر ‏ مانند: ما واجب الوجود لذاته الا اللّه تبارک و تعالى. و یا ما خاتم الانبیاء الا محمد صلّى اللّه علیه و آله.مانند: «لا اله الا الله؛ هیچ خدایی جز الله نیست».

حصر اضافی عبارت است از نفى الحکم از بعض ما سو ی به عبارت دیگر اختصاص دادن چیزى به یک شى‏ء و سلب آن از برخى اشیاى دیگر است مانند: وَ ما مُحَمَّدٌ إِلَّا رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ. و یا مانند «انما حرّم علیکم المیتة و الدم و لحم الخنزیر و ما اهلّ لغیر اللّه به». اگر حصر به کار رفته در این آیه حقیقی بود، معنایش این بود که هیچ چیز دیگری جز این چهار مورد حرام نیست، در حالی که در خود قرآن موارد حرام دیگری بیان شده است که با قرائن میشود تشخیص داد که حصر اضافی است .

با این توضیح «انّما» همیشه بر حصر حقیقی دلالت نمی‏ کند، بلکه در غیر حصر حقیقی نیز به کار رفته است چنانکه در قرآن آمده است:«اِنّما الحیاة الدُّنْیا لَعِب وَلَهْو» در حالی که لهو و لعب در غیر زندگی دنیا نیز قابل تصوّر است و یا مانند آیه «إِنَّمَا أَنتَ مُنذِرٌ» با دقت در این آیات متوجه می‌شویم که حصر به کار رفته در این آیات، حصر اضافی است؛ یعنی مطلق نیست؛ بلکه با لحاظ موارد خاص و در اوضاع و شرایط خاصی یا برای مخاطب خاصی و بیان شده است.

اما حصر در آیه ولایت برای حصر حقیقی و مطلق است و حصر اضافی جنبه ثانوی داشته و نیاز به قرائن دارد، و در آیه ولایت نه تنها قرینه ه‏ای بر حصر اضافی وجود ندارد بلکه قرائن و شواهد تأیید می‏ کند که حصر حقیقی است.

موفق باشید

گروه پاسخ به شبهات