با سلام

دوست گرامی

همان خدایی که امر به توکل کرده و فرموده است: "وَ عَلَى اللَّهِ فَلْیَتَوَکَّلِ الْمُؤْمِنُونَ " (آل عمران - ۱۲۲)، امر به توسل نیز کرده و فرموده است: یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ ابْتَغُوا إِلَیْهِ الْوَسیلَةَ (المائده - ۳۵) . توسل و توکل دو مقوله جداگانه ای هستند که با هم تنافی ندارند؛ توکل این است که شخص توکل کننده برای هیچ کس یا چیزی سببیت مستقل قایل نگردد و همه چیز و اسباب و تأثیر آنها را نیز در ید قدرت الهی بداند و توکل به معنای ترک استفاده از اسباب و وسایل عادی نیست همچنانکه این معنا از روایات استفاده می شود. در حدیثی آمده است: مرد عربی در حضور پیامبرصلی الله علیه و آله شتر خود را رها کرد و گفت: «توکلت علی الله». پیامبر اکرم(ص) فرمود: «اعقلها و توکل» شتر را پایبند بزن و سپس توکل بر خدا کن (با توکل زانوی اشتر ببند) (المحجه البیضاء، ج ۷، ص ۴۲۶).

بنابراین عدم اعتناء به عالم اسباب نه تنها توکل نیست، بلکه به معنای بی توجهی به سنت های الهی است و این با روح توکل ناسازگار است.

اما توسل از نظر لغت عبارت است از هر چیزی که انسان برای دست یابی به هدف خویش، با میل و رغبت به آن متوسل شود. راغب اصفهانی در مفردات راغب، ص .۵۶۰ . از آنجا که خداوند، جهان هستى را بر اساس نظام اسباب و مسببات قرار داده است و فیض خود را تنها از طریق مجارى و اسباب اعطا مى‏ کند «أبى الله ان یجرى الاشیاء الاّ بالاسباب»؛ لذا انسان براى رسیدن به مقصود خویش، باید به اسباب و وسایط متوسّل شود.

گاهی در توسل حاجت را از خدا می خواهیم و هنگامی دعا او را به حق اولیایش قسم می دهیم که حاجت ما را برآورده سازد. این روش را پیامبر اکرم(ص) تعلیم داد و هم به آن عمل کرده خداند متعال در قرآن کریم نیز موضوع توسل را یک طریق مسلّم و روشن براى نیل به هدف، معرفى کرده است

بنابراین توکل انسان را بی‌نیاز از توسل نمی‌کند

موفق باشید

گروه پاسخ به شبهات