با سلام

دوست گرامی

روایت اول را مرحوم مجلسى ضعیف دانسته است . ملاذ الاخیار ج ۷ ص ۱۱۵ . مجلسی اول نیز در کتاب روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه‏ در باره این روایت گوید: آن چرا که شیخ از مسعدة بن صدقه و دیگران، روایاتى نقل کرده است، حمل بر تقیّه یا روزه‌اى که به بخاطر ناراحتى از حادث&#۱۷۲۸; این روز یا بر امساک‌ از خوردن و آشامیدن تا عصر بدون اینکه نیّت روزه کند، حمل مى‌گردد

روایت دوم را محقق قمی و دیگران حمل بر تقیه کرده اند. غنائم الایام ج۷ ص۷۶

روایت سوم نیز مجهول است همچنانکه مجلسی گفته است . ملاذ الاخیار ج۷ ص ۱۱۶ همچنین این روایت در وسائل الشیعه ذیل باب «بَابُ اسْتِحْبَابِ صَوْمِ یَوْمِ التَّاسِعِ وَ الْعَاشِرِ مِنَ الْمُحَرَّمِ حُزْناً وَ قِرَاءَةِ الْإِخْلَاصِ یَوْمَ الْعَاشِرِ أَلْفَ مَرَّةٍ وَ الْإِفْطَارِ بَعْدَ الْعَصْرِ بِسَاعَة» آمده است که مقصود امساک کردن از خوردن و آشامیدن بخاطر حزن و اندوه در روز عاشوراء است و افطار بعد از عصر است . وسائل الشیعه ج ۱۰ ص ۴۵۷

هرچند در روایت چهارم و پنجم و هفتم و هشتم به طور مطلق گفته است که ماه محرم را روزه بگیرید ولی در مقابل، روایات فراوانی وجود دارد که از روزه روز عاشوراء منع کرده اند که این روایات، احادیث مطلق را تخصیص می زند . از امام رضا ـ علیه السلام ـحدیثی در این مورد نقل شده که مضمونش چنین است: «این روز، روزی است که بنی امیه در آن روز، روزه می گیرند و در این روز اسلام و مسلمین عزادار شدند، پس در این روز، روزه نگیرید. هر کس در این روز، روزه بگیرد، همچون آل امیه، آتش جهنم نصیبش خواهد شد. وسائل الشیعة ج ۱۰ ص ۴۶۰ همچنین امام صادق علیه السلام فرمودند: حسین علیه السلام در این روز مصیبت دیده ‏است، اگر تو هم (سوال کنند) مصیبت زده هستی این روز را روزه نگیر و اگر از کسانی هستی که قصد شماتت اهل بیت را داشته و سلامت بنی امیّه تو را خشنود کرده این روز را روزه بداره. امالی شیخ طوسی، ص ۶۶۷، رقم‏۱۳۹۷ / ۴

اما روایت ششم که از حضرت علی علیه السلام نقل کردید، این روایت را صاحب مستدرک از کتاب جعفریات نقل کرده است که در این کتاب سخنانى وجود دارد که صاحب جواهر آن را تضعیف نموده و و از اینکه آن سخنان از اصول مشهوره باشد، نفى نموده است . جواهر الکلام ۲۱: ۳۹۷

اما روایت آخری اولا: هیچ دلالتى مبنى بر مشروعیت روزه عاشورا در شریعت، ندارد ثانیا: اصل این روایت در دعائم الاسلام است که مستدرک الوسائل نیز از او نقل کرده است و لازم به یادآوری است که مؤلف کتاب دعائم الاسلام از علماء امامیّه- نیست بلکه شافعى مذهب هست که ذهبى او را توثیق نموده، لذا، نزد اهل سنّت داراى اعتبار مى‌باشد

بنابراین روایاتی که درباره جواز روزه روز عاشوراء از منابع شیعه ذکر کردید، یا سند آنها مشکل دارد و یا ربطی به روزه عاشوراء ندارد او همچنین اینکه در مقابل، روایات فراوانی وجود دارد که دلالت بر منع روزه گرفتن در عاشوراء می کنند که فقهاى شیعه با تمسک به این روایات فتوا به کراهت روزه در روز عاشورا داده‏اند و عده ای نیز حتی روزه این روز را حرام دانسته آند
حتی در منابع اهل سنت نیز درباره روزه روز عاشورا تناقض وجود دارد یک روایت می گوید روزه روز عاشورا بود تا اینکه حکم وجوب روزه ماه مبارک رمضان آمد و روزه روز عاشورا برداشته شد و یک جا نیز می گویند تا زمان هجرت پیامبر اثری از روزه عاشورا نبود و بعد از هجرت پیامبر از یهودیان یاد گرفت

این دو روایات در صحیح بخاری چنین آمده است:
روایت اول :
حَدَّثَنَا أَبُو مَعْمَرٍ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْوَارِثِ حَدَّثَنَا أَیُّوبُ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ سَعِیدِ بْنِ جُبَیْرٍ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ – رضى الله عنهما – قَالَ قَدِمَ النَّبِىُّ – صلى الله علیه وسلم – الْمَدِینَةَ. فَرَأَى الْیَهُودَ تَصُومُ یَوْمَ عَاشُورَاءَ. فَقَالَ «مَا هَذَا،». قَالُوا هَذَا یَوْمٌ صَالِحٌ. هَذَا یَوْمٌ نَجَّى اللَّهُ بَنِى إِسْرَائِیلَ مِنْ عَدُوِّهِمْ. فَصَامَهُ مُوسَى. قَالَ «فَأَنَا أَحَقُّ بِمُوسَى مِنْکُمْ». فَصَامَهُ وَأَمَرَ بِصِیَامِهِ .صحیح البخاری ج ۲ ص ۷۰۴ ح ۱۹۰
نبی اکرم صلى الله علیه وآله وسلم به مدینه آمد و یهود را دید که روز عاشوراء را روزه گرفته‌اند، فرمود: این کار برای چیست؟ گفتند: این روزی فرخنده‌ای‌ است که در آن بنی إسرائیل را خداوند از دست دشمنانش نجات بخشیده است؛ لذا موسی و پیروانش این روز را روزه می‌دارند. حضرت فرمود: من برای تبعیت از موسی أحق و سزوارتر هستم از این رو حضرت این روز را روزه گرفت و نیز امر فرمود تا این روز را روزه بگیرند.
روایت دوم :
عَنْ عَائِشَةَ رضى الله عنها قَالَتْ: کَانَ یَوْمُ عَاشُورَاءَ تَصُومُهُ قُرَیْشٌ فِی الْجَاهِلِیَّةِ، وَکَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله علیه وسلم یَصُومُهُ، فَلَمَّا قَدِمَ الْمَدِینَةَ صَامَهُ، وَأَمَرَ بِصِیَامِهِ، فَلَمَّا فُرِضَ رَمَضَانُ تَرَکَ یَوْمَ عَاشُورَاءَ، فَمَنْ شَاءَ صَامَهُ، وَمَنْ شَاءَ تَرَکَهُ. صحیح بخاری، ج ۳، ص۱۳۹۳، ح ۳۶۱
عایشه می‌گوید: روز عاشوراء را قریش در جاهلیت روزه می‌گرفت، و رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلّم نیز این روز را روزه می‌داشت، و زمانی که حضرت به مدینه آمد همچنان این روز را روزه می‌داشت و دیگران را نیز امر به روزه می‌نمود، تا این‌که روزه ماه رمضان واجب گردید؛ که از آن به بعد حضرت روزه روز عاشوراء را ترک نمود و دستور داد هر کس می‌خواهد این روز را روزه بدارد و هر کس نمی‌خواهد روزه نگیرد.
موفق باشید

گروه پاسخ به شبهات