باسلام

دوست گرامی؛ در مورد روزه روز عاشورا، هم روایات صحیح بر استحباب آن و هم روایات صحیح در کراهت روزه این روز وجود دارد ولی وجه الجمع این است که تا عصر چیزی نخوریم سپس با مقداری آب یا غذا افطار کنیم این وجه الجمع مورد تایید گروه سوم روایات این باب نیز می باشد که برای نمونه دو مورد را ذکر می کنیم:

امام صادق علیه السلام فرمودند: کَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص کَثِیراً مَا یَتْفُلُ یَوْمَ عَاشُورَاءَ فِی أَفْوَاهِ الْأَطْفَالِ الْمَرَاضِعِ مِنْ وُلْدِ فَاطِمَةَ ع مِنْ رِیقِهِ فَیَقُولُ مَا نُطْعِمُهُمْ شَیْئاً إِلَى اللَّیْلِ وَ کَانُوا یَرْوَوْنَ مِنْ رِیقِ رَسُولِ اللَّهِ ص‏ (وسائل‏ الشیعة، ج ۱۰، ص ۴۵۸)

عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ قَالَ دَخَلْتُ عَلَى أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع یَوْمَ عَاشُورَاءَ وَ دُمُوعُهُ تَنْحَدِرُ عَلَى عَیْنَیْهِ کَاللُّؤْلُؤِ الْمُتَسَاقِطِ فَقُلْتُ مِمَّ بُکَاؤُکَ فَقَالَ أَ فِی غَفْلَةٍ أَنْتَ أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ الْحُسَیْنَ ع أُصِیبَ فِی مِثْلِ هَذَا الْیَوْمِ فَقُلْتُ مَا قَوْلُکَ فِی صَوْمِهِ فَقَالَ لِی صُمْهُ مِنْ غَیْرِ تَبْیِیتٍ وَ أَفْطِرْهُ مِنْ غَیْرِ تَشْمِیتٍ وَ لَا تَجْعَلْهُ یَوْمَ صَوْمٍ کَمَلًا وَ لْیَکُنْ إِفْطَارُکَ بَعْدَ صَلَاةِ الْعَصْرِ بِسَاعَةٍ عَلَى شَرْبَةٍ مِنْ مَاءٍ فَإِنَّهُ فِی مِثْلِ ذَلِکَ الْوَقْتِ مِنْ ذَلِکَ الْیَوْمِ تَجَلَّتِ الْهَیْجَاءُ عَنْ آلِ رَسُولِ اللَّهِ ص الْحَدِیثَ (وسائل‏ الشیعة، ج ۱۰، ص ۴۵۹)برخی از روایات روزه این روز

در حقیقت روزه این روز به خودی خود مباح است چنانکه امام سجاد علیه السلام هم می فرمایند: «أَنَّ فِی الصَّوْمِ الَّذِی صَاحِبُهُ فِیهِ بِالْخِیَارِ إِنْ شَاءَ صَامَ وَ إِنْ شَاءَ أَفْطَرَ صَوْمَ عَاشُورَاءَ» (وسائل‏ الشیعة، ج ۱۰، ص ۴۵۸) امام گاهی حکم ثانوی باعث تغییر این حکم می شود لذا اگر برای جشن و سرور و تبعیت از بنی امیه در عید دانستن این روز و... باشد مکروه بلکه حرام است اما اگر فردی بخاطر حزن اهل بیت علیهم السلام و جزع در این راه و یا با در نظر گرفتن احادیث استحباب روزه بگیرد بعید نیست ماجور الهی باشد در این زمینه امام صادق علیه السلام می فرمایند: «فَإِنْ کُنْتَ فِیمَنْ أُصِیبَ بِهِ فَلَا تَصُمْ وَ إِنْ کُنْتَ شَامِتاً مِمَّنْ سَرَّهُ سَلَامَةُ بَنِی أُمَیَّةَ فَصُمْ شُکْراً لِلَّهِ تَعَالَى » (همان ص۴۶۳)

فقها هم طبق این وجه الجمع فتوا داده اند:

شیخ طوسی (ره) بعد از نقل دو گروه روایات دال بر استحباب و حرمت روزه روز عاشورا می گوید: «فَالْوَجْهُ فِی هَذِهِ الْأَحَادِیثِ أَنَّ مَنْ صَامَ یَوْمَ عَاشُورَاءَ عَلَى طَرِیقِ الْحُزْنِ بِمُصَابِ رَسُولِ اللَّهِ ص وَ الْجَزَعِ لِمَا حَلَّ بِعِتْرَتِهِ فَقَدْ أَصَابَ وَ مَنْ صَامَهُ عَلَى مَا یَعْتَقِدُ فِیهِ مُخَالِفُونَا مِنَ الْفَضْلِ فِی صَوْمِهِ وَ التَّبَرُّکِ بِهِ وَ الِاعْتِقَادِ لِبَرَکَتِهِ وَ سَعَادَتِهِ فَقَدْ أَثِمَ وَ أَخْطَأَ» (تهذیب، ج۴، ص۳۰۲)

شیخ حر عاملی هم در وسائل الشیعه در جمع بین این روایات می گوید: «اسْتِحْبَابِ صَوْمِ یَوْمِ التَّاسِعِ وَ الْعَاشِرِ مِنَ الْمُحَرَّمِ حُزْناً وَ قِرَاءَةِ الْإِخْلَاصِ یَوْمَ الْعَاشِرِ أَلْفَ مَرَّةٍ وَ الْإِفْطَارِ بَعْدَ الْعَصْرِ بِسَاعَةٍ ... وعَدَمِ جَوَازِ صَوْمِ التَّاسِعِ وَ الْعَاشِرِ مِنَ الْمُحَرَّمِ عَلَى وَجْهِ التَّبَرُّکِ بِهِمَا» (وسائل‏ الشیعة، ج ۱۰، ص ۴۵۷ و ص ۴۵۹)

اما نظر برخی از مراجع حاضر در این مورد:

آیت الله وحید خراسانی: مسأله &#۱۷۷۷;&#۱۷۸۳;&#۱۷۸۱;&#۱۷۸۱; ـ روزه روز عاشورا بنابر احتیاط واجب جایز نیست.

آیت الله سیستانی: مسأله ۱۷۱۶ ـ روزه روز عاشورا و روزى که انسان شک دارد روز عرفه است یا عید قربان مکروه است .

مقام معظم رهبری: ایشان در جواب از سوالی روزه روز عاشورا را مکروه می دانند.

آیت الله مکارم شیرازی: مسأله ۱۴۶۹ـ روزه روز عاشورا مکروه است.

و...

اگر روزه قبل از اسلام مثلاً در زمان حضرت داود ع و... بوده و با آمدن اسلام کسی به آن عمل نمی کرده دوباره بنی امیه به قصد تبرک چنین عملی را تبلیغ کنند آیا نام این عمل چیزی جز بدعت است؟ بدعت در هر دینی نسبت به احکام قبلی همان دین سنجیده می شود نه ادیان دیگر.

قول به کراهت روزه روز عاشورا از قدیم در کتب متقدمین شیعه بوده چنانکه روایاتی از کتب اربعه و سخن شیخ طوسی ره را در این مورد ذکر کردیم.

اما تقیه، در مورد روایت گفته شده نه علما و بلحاظ عقلی این عمل کاملاً توجیه شده است که ائمه علیهم السلام بخاطر حفظ جان خود یا حفظ جان برخی از پیروان خود بعضی مواقع سخنانی را از روی تقیه بیان می نمودند و اصل این عمل هم در روایات به آن اشاره شده است

موفق باشید

گروه پاسخ به شبهات

(۱)