با سلام

دوست گرامی
خداوند در بخشی از آیة ۳۳ سورة احزاب می‌فرماید: «خداوند فقط می‌خواهد پلیدی و گناه را از شما اهلبیت دور کند و کاملاً شما را پاک سازد.»( این آیه هر چند در ردیف و میان آیاتی ذکر شده که در ارتباط با زنان پیامبر ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ است لکن قطعاً ارتباطی به آن‌ها ندارد و مربوط به گروه دیگری است. شاهدش این است که ضمایر استعمال شده در مورد زنان همه به صورت مؤنث (بُیوتکن ـ اطعن...) آمده است ولی ضمایر در ذیل آیه، همه به صورت مذکر (عنکم، یطهّرکم) به کار رفته است

در خود آیه قرینه ای است که همسران پیامبر (ص) داخل آیه تطهیر نیستند و به اصطلاح این قرائن را می توان بر دو بخش تقسیم کرد: الف) قرینه داخلیه. ب) قرینه خارجیه.
قرینه داخلیه:
مساله ضمیر جمع مذکر مخاطب است که در آیه دو بار ذکر شده است، توضیح اینکه درست است، که این آیه در لابلای آیات مربوط به همسران پیامبر (ص) است ولی آیه تطهیر لحن جداگانه ای دارد و هدف دیگری را دنبال می کند زیرا که آیات قبل و بعد همه با ضمیرهای جمع مؤنث است ولی آیه مورد بحث با ضمائر جمع مذکر آمده است و این بهترین شاهد و قرینه است که آیه تطهیر ناظر به همسران پیامبر (ص) نمی باشد و کسانی که این قسمت از آیه را ناظر به آنها دانسته اند سخنی بر خلاف ظاهر آیه و قرینه موجود در آن یعنی تفاوت ضمیرها گفته اند. خصوصاً با توجه به اینکه لحن آیاتی که متوجه زنان پیامبر (ص) است با لحنی که در این آیه شریفه است در مقابل هم قرار دارند.در آیات سورة احزاب که به زنان پیامبراکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ خطاب شده هستند، ضمیر‌ها همه مؤنث است مثل: یا أَیُّهَا النَّبِیُّ قُلْ لِأَزْواجِکَ إِنْ کُنْتُنَّ تُرِدْنَ الْحَیاةَ الدُّنْیا وَ زِینَتَها فَتَعالَیْنَ أُمَتِّعْکُنَّ وَ أُسَرِّحْکُنَّ سَراحاً جَمِیلامعلوم است که مخاطب زن‌های پیامبرند و بعد از چند آیه یک مرتبه ضمیر مذکر می‌شود که : ...إِنَّما یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیرا در این جا کلمه اهل بیت آورده است، ولی قبلا «نساء النبی» دارد، در آیات قبل همه تکلیف و خوف و رجا بود و در آیه تطهیر بالاتر از مدح است و می‌خواهد مسألة تنزیه آنها از گناه و معصیت را بگوید
قرینه خارجیه:
مراد از آن، آن بخش از روایاتی است که می خوانیم بعد از نزول آیه تطهیر پیامبر (ص) چندین ماه هنگامی که برای نماز صبح از کنار خانه فاطمه (س) می گذشت صدا می زد «الصلاة یا أهل البیت» و در بعضی روایات دارد «السلام علیک یا اهل البیت» مفسر معروف حاکم حسکانی در کتاب خو دنقل می کند:
پیامبر (ص) نه ماه هنگامی را که برای نماز صبح از کنار خانه علی و فاطمه می گذشت صدا می زد. هنگام نماز است ای اهل بیت، خداوند تنها می خواهد پلیدی را از شما اهل بیت دور سازد و شما را پاک کند.شواهد التنزیل، رقم حدیث ۶۶۸

در احادیث اهل تسنن است که وقتی این آیه نازل شد، ام سلمه که یکی از زنان پیامبراکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ است، می‌آید خدمت حضرت و می‌گوید که: یا رسول‌الله! آیا من هم جزء اهل‌بیت شمرده‌ می‌شوم یا نه؟ می فرماید: تو به خیر هستی ولی جزء اینها نیستی، مدارک این مطلب هم یکی و دو تا نیستند و در روایات اهل سنت زیاد است.
و مطلب دیگر که زنان شامل آیه تطهیر نمی شوند، این است که پیامبر ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ معرفی اهل‌بیت را همراه با تمهیدات و برنامه‌ای خاص انجام می‌داد و آن این‌که معمولاً هنگام معرفی، آنها را جمع می‌نمود و سپس پارچه‌ای یا عبائی و پتوئی را به دور آنها می‌پیچاند و بعد می‌گفت: «اللهم هؤلاء اهل‌بیتی». (خدایا اینان اهل‌بیت منند)، این نحوه معرفی خود گویای این است که مراد از اهل‌ بیت فقط این چهار نفرند و شامل دیگران نمی‌شود وگرنه پیچاندن پتو و غیره به دور آنها کار بیهوده و لغوی خواهد بود.
۲. اگر زنهای پیامبر ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ هم جزو اهل‌بیت بودند، در این صورت می‌بایست پیامبر (ص) در معرفی این چهار نفر که در فرض مذکور بخشی از اهل‌بیت بودند، جمله «هؤلاء من اهل بیتی» (اینان از اهل بیت منند) را بکار می‌بردند. نه جمله «هؤلاء اهل بیتی» را. زیرا در فرض مذکور این چهار نفر، ثلث اهل‌بیت یا کمتر از ثلث خواهند بود و قاعدتاً پیامبر اکرم مثل نوح که درباره فرزندش گفت: «إِنَّ ابْنِی مِنْ أَهْلِی» می‌بایست از کلمة «مِن» که نشان‌دهنده جزئیت و تبعیض است، استفاده می‌کرد، امّا چنین نکرد.
چنانکه از روایات ظاهر است، پیامبر (ص) در موارد گوناگون مراد از «اهل‌بیت» را بیان می‌کند، امّا در این معرّفی‌ها منظور پیامبر(ص) این نبوده که افرادی را که بحسب معنای لغوی تحت کلمه «اهل‌بیت» مندرج بودند، معرّفی کند، زیرا افرادی که بحسب معنای لغوی جزء خاندان پیامبر بودند برای همه معلوم بودند و خفائی برای کسی و مخصوصاً برای امثال ام سلمة و عایشه که روایات مذکور از ناحیه آنها روایت شده، وجود نداشت، بلکه مراد پیامبر از این معرّفی‌ها این بود که افرادی را که در دستگاه رسالت پیامبر از خاصان و مقربان او بودند را معرّفی کند، مخصوصاً که در بسیاری از روایات منقوله کلمه «خاصتی» بدنبال «اهل‌بیتی» ضمیمه شده و پیامبر بعد از این‌که این چهار نفر را جمع می‌کند می‌گوید «هؤلاء اهل بیتی و خاصتی» و کلمه خاصّة به افراد کاملاً مقرب به یک نفر، که در مقامات اجتماعی او صاحب سرّ اویند اطلاق می‌شود مثلاً به افراد بسیار نزدیک به پادشاه که در اداره حکومت او صاحب سرّند، خاصة الملک گفته می‌شود، بنابراین در این معرّفی‌ها پیامبر می‌خواهد افراد مقرب در دستگاه رسالت خود را به مردم معرفی کند، نه افرادی را که در مسکن و بیت مادی او زندگی می‌کردند که برای همه معلوم بود.
با توجّه به روایات و مطالب فوق، زنان پیامبر نمی‌توانند جزء اهل‌بیت پیامبر و خاصان دستگاه رسالت باشند، زیرا طبق تصریح قرآن همه زن‌های پیامبر حتّی جزء محسنات هم نبودند، چه رسد به این‌که جزء خاصان رسالت او باشند، قرآن درباره زن‌های پیامبر (ص) می‌گوید «اعد للمحسنات منکنّ اجراً عظیماً» (خداوند برای خوبان از شما اجر بزرگی آماده کرده) اگر همه زنهای پیامبرخوب بودند، خداوند تعبیر «محسنات» را برای همه آنها بکار می‌برد. نه برای برخی از آنها که از کلمه من تبعیضیه در «منکنّ» فهمیده می‌شود، بنابراین طبق این آیه زنهای پیامبر(ص) همه خوب نبودند و همانطور که فرزند نوح بخاطر خوب نبودن از اهل نوح نبود، چنانکه قرآن می‌گوید إِنَّهُ لَیْسَ مِنْ أَهْلِکَ إِنَّهُ عَمَلٌ غَیْرُ صالِحٍ زنهای غیر خوب پیامبر اسلام هم جزء اهل بیت رسول‌الله و خاصان او نبودند روی این حساب اهل‌بیت در آیه مورد بحث شامل زن‌های پیامبر (ص) نیست، چون کسی بین زنان خوب و بد تفکیک نکرده، یا همه را داخل اهل‌بیت می‌دانند و یا همه را خارج می‌کنند.

و اگر زنان پیامبر (ص) جزء اهل بیت بودند چرا خودشان این ادعا را نکردند و ثبت هم نشده که زنان حضرت شان نزول آیه را درباره خود بدانند و وجود این آیه تطهیر در میان آیاتی که درباره زنان است، دلیل بر این نیست که این آیه باهم نازل شده است بلکه آیه تطهیر مستقل نازل شده و خود پیامبر (ص) آیه تطهیر را در کنار آن آیات قرار داده است
اما درباره اینکه چطور با بودن حضرت زهراء علیها السلام ضمیر «کم» آمده است؟، باید بگوییم که ضمیر «کم» شامل صدیقه شهیده سلام الله علیها نیز می شود ؛ زیرا اگر مخاطب جمعی بودند که هم در بین آنها مذکر و هم افراد مؤنث بودند، از باب تغلیب از ضمیر مذکر استفاده می شود . در این جا نیز چهار مرد و یک زن هستند ؛ پس باید از ضمیر مذکر استفاده می شد و آیات فراوانی در قران لفظ مذکر امده است در حالی که شامل زنان نیز می شود مانند یاایها المومنون ، الذین امنوا

همچنین علمای اهل سنت، این آیه را که « رحمة الله وبرکاته علیکم اهل البیت» سوره هود در آیه ۷۳ ، ضمیر «کم» آمده است می‌گویند مقصود همسر ابراهیم و خود ابراهیم و ذریه ایشان است یعنی ضمیر «کم» شامل ابراهیم و زنان وی نیز می شود أحکام القرآن (الجصاص)، ج‏۴، ص: ۳۷۸

برای اطلاع بیشتر به این آدرسها رجوع کنید

موفق باشید