با سلام

دوست گرامی

پدر و مادر پیامبر صلی الله علیه آله عرب بودند و ائمه تا امام سجاد علیهم السلام همه عرب بودند. فقط بحث در این است که آیا مادر امام سجاد علیه السلام ایرانی است یا نه؟در حقیقت مسئله از این جا شروع شروع شده است که آیا اصلا امام حسین علیه السلام با شهربانو دختر یزدگرد ازدواج کرده است یانه؟ که محل اختلاف است

راجع به ازدواج امام حسین ـ علیه السلام ـ با شهربانو دختر یزدگرد، آخرین پادشاه ساسانی، دیدگاه مختلفی وجود دارد

اختلاف مورخین و عدم وجود منابع دقیق تاریخی در این مورد زمینه شک و تردید را در این باره دامن زده است. امّا آنچه که در این مجال می ‏توان بیان کرد. اینکه در احادیث متعددی به این حادثه اشاره شده است و برخی از مورخین و سیره ‏نویسان ازدواج امام حسین(ع) با دختر یزدگرد را یک واقعیت مسلم می‏ دانند. سید عبدالرزاق مقرم از عالمان برجسته حوزه نجف و از تحلیل گران و محققان تاریخ اهل بیت(ع) از همین نویسندگان است او در پاسخ پرسش مطرح شده چنین می‏گوید: گرچه تاریخ در مورد این زن (شهر بانو یا شاه زنان)اطلاعات چندانی در دسترس قرار نداده است ولی اجمالاً یقین داریم که وی مادر حجت خدا و فرزندش حضرت علی بن الحسین(ع) امین بر دین خداست که او را برای تهذیب اخلاق انسان‏ها و ارشاد همه آدمیان به راه راست به امامت منصوب کرده است و از این رو، بناچار باید مادرش نیز شخصیت ارزشمندی از آن خوشه زرّین و شجره طیبه باشد که آن را توصیف کردیم».یختلاف مورخین و عدم وجود منابع دقیق تاریخی در این مورد زمینه شک و تردید را در این باره دامن زده است. امّا آنچه که در این مجال می‏توان بیان کرد. اینکه در احادیث متعددی به این حادثه اشاره شده است و برخی از مورخین و سیره‏نویسان ازدواج امام حسین(ع) با دختر یزدگرد را یک واقعیت مسلم می‏دانند. سید عبدالرزاق مقرم از عالمان برجسته حوزه نجف و از تحلیل گران و محققان تاریخ اهل بیت(ع) از همین نویسندگان است او در پاسخ پرسش مطرح شده چنین می‏گوید: گرچه تاریخ در مورد این زن (شهر بانو یا شاه زنان)اطلاعات چندانی در دسترس قرار نداده است ولی اجمالاً یقین داریم که وی مادر حجت خدا و فرزندش حضرت علی بن الحسین(ع) امین بر دین خداست که او را برای تهذیب اخلاق انسان‏ها و ارشاد همه آدمیان به راه راست به امامت منصوب کرده است و از این رو، بناچار باید مادرش نیز شخصیت ارزشمندی از آن خوشه زرّین و شجره طیبه باشد که آن را توصیف کردیم».رهبر آزادگان، ص ۳۵
استاد شهید مرتضی مطهری، با اینکه اصل قضیه را از نظر تاریخی مشکوک می‏ داند. امّا به طور قاطع آن را نفی نمی‏کند و در پاسخ این پرسش می ‏فرماید: «اینکه گفتیم پیوند زناشویی امام حسین(ع) با دختر یزدگرد مشکوک است از نظر تاریخ است، ولی در پاره‏ای از احادیث این مطلب تائید شده است.خدمات متقابل اسلام و ایران، ص ۱۳۱ از آن جمله روایت کافی است که می ‏گوید: دختران یزدگرد را در زمان عمر به مدینه آوردند و دختران مدینه به تماشا آمدند. عمر به توصیه امیرمؤمنان(ع) او را آزاد گذاشت که هر که را می ‏خواهد انتخاب کند و او حسین بن علی(ع) را انتخاب کرد».اصول کافی، ج ۱، ص ۴۶۷. القاب متعددی را برای مادر امام سجاد(ع) نقل کرده ‏اند که از جمله‏ ی آنها، شهربانو، شاه زنان، سلامه، غزاله، خویله، جهان بانویه می‏ باشد.شرح اصول کافی، مولی صالح مازندرانی، ج ۷، ص ۲۳۶؛ مناقب آل ابی طالب، ج ۳، ص ۳۱۱. شیخ مفید، شیخ صدوق و علامه مجلسی نیز با نقل روایاتی موضوع ازدواج را مورد تائید قرار داده ‏اند. تاریخ نگار معروف احمد بن اسحاق یعقوبی بغدادی (متوفی ۲۹۲ ق) نیز در تاریخ خود و در حالات امام سجاد(ع):تاریخ یعقوبی، ج ۲، ص ۲۱۲ .یکی دیگر از مورخان مشهور است که بعد از تائید این مطلب می‏ گوید: «وَ کانَتْ حَرار بِنْتِ یَزْدْجِرد کَسْری» مادر امام سجاد(ع) دختر یزدجرد پادشاه ایران بود. مسعودی نیز بعد از تائید این مطلب می‏گوید: شهر بانو سرانجام در شهر مدینه بر سر زایمان در تولّد امام زین‏العابدین(ع) رحلت کرد.اثبات الوصیه مسعودی، ص ۱۴۳، چاپ نجف - رهبر آزادگان، ص ۴۶ .شیخ صدوق در همین رابطه از امام علی بن موسی الرضا(ع) نقل می‏کند که آن حضرت به سهل بن قاسم قوچانی فرمود: مادر علی بن الحسین(ع) بر سر زایمان وفات کرد و یکی از همسران پدرش امور سر پرستی او را به عهده گرفت.عیون الاخبار، ص ۲۷۰

بنابر آنچه که از برخی منابع گفته شد می‏ توان در پاسخ پرسش فوق اجمالاً چنین ادّعا کرد که از نظر تاریخ و روایت ازدواج امام حسین(ع) با شهربانو یزدگرد پادشاه ایران امری مشهور است. همچنانکه مرحوم مقرّم، این حادثه را یقین آور و امری قطعی می‏داند. ازدواج امام حسین(ع) با شهربانو را علاوه بر کتاب‏های فوق کتاب‏های دیگری نیز مورد تائید قرار داده‏ اند، که از جمله آنها می‏ توان از کتاب‏های زیر نام برد:.الغارات، ج ۲، ص ۸۲۵ و ۸۲۶، ابراهیم بن محمد ثقفی؛ .مناقب آل ابی طالب، ابن شهر آشوب، ج ۳، ص ۳۱۱؛ معجم رجال الحدیث، آیة اله خویی، ج ۱۵، ص ۴۸؛. زمحشری در ربیع الابرار؛مجمع البحرین، ج ۲، ص ۲۷۰ طریحی؛ برگرفته از ستاد پاسخگویی به مسائل دینی
امادر خصوص سؤال دومتان که گفتید یزدگرد گفت: روزی یکی از فرزندان من و از نسل من خواهد امد که انتقام می گیرد، این سخن در کتاب بحار االانوار به این صورت امده است که هنگامی که ایرانیان در قادسیه شکست خوردند و یزدگرد از ماجرای رستم (فرخزاد) و پیروزی عرب خبردار شد و فهمید که او به همراه &#۱۷۷۶;&#۱۷۷۶;&#۱۷۷۶; &#۱۷۸۱;&#۱۷۷۶; هزار نفر از لشکریانش کشته شده است، هنگامی که با خانواده‌اش فرار می‌کرد، در ورودی ایوان (پادشاهیش) ایستاد و گفت که درود بر تو ای ایوان (پادشاهی)! أنا ذا منصرف عنک وراجع إلیک ، أنا أو رجل من ولدی لم یدن زمانه ولا آن أوانه اینک تو را رها می‌کنم اما خودم یا مردی از فرزندانم، باز خواهیم گشت. اما اکنون زمان آن فرا نرسیده است.
سلیمان دیلمی می‌گوید: خدمت امام صادق علیه‌السلام رسیدم و درباره این موضوع سؤال کردم که منظور او از مردی از فرزندانم چه بوده است؟
ایشان فرمودند: منظورش همان کسی است که به امر الهی قیام می‌کند و ششمین فرزند من است چرا که فرزند او ست.
این روایت را محدث قرن چهارم، ابن عیاش در کتاب المقضب الاثر (ص &#۱۷۸۰;&#۱۷۷۷;) نقل کرده و دیگران از جمله سید بن طاووس (در الملاحم و الفتن، ص &#۱۷۷۹;&#۱۷۸۳;&#۱۷۷۸;) و مرحوم مجلسی (در بحارالانوار، ج &#۱۷۸۱;&#۱۷۷۷;، ص &#۱۷۷۷;&#۱۷۸۲;&#۱۷۸۰;)، با اندک تغییراتی، از قول او روایت کرده‌اند.
اما مطلبی که مورد توجه است اینکه این روایت ضعیف است . احمد بن محمد بن عبیدالله معروف به ابن عیاش از ابوعبدالله الحسین بن علی بن سفیان البزوفری و او از محمد بن علی بن الحسن النوشجانی (یا بوشجانی) و او از محمد ابن سلمیان (یا سلیمان) و او از پدرش و او از ابن البودمردان و او از امام صادق علیه السلام روایت کرده‌اند که از محمد بن علی بن نوشجانی به بعد، همه مجهول‌اند. لذا این حدیث از جهت سند ضعیف است.
بنابراین به این روایت نمی شود احتجاج کرد

موفق باشید

گروه پاسخ به شبهات