درباره شهربانو باید گفت اصل اینکه شهربانو مادر امام سجاد علیه السلام است متواتر و اجماعی است ؛ حتی اگر روایت تفصیلی ازدواج ضعیف باشد اما اصل این ازدواج را نمی توان با این وسیله زیر سوال برد . ۳- این ماجرا تنها با یک سند نقل نشده است ؛ بلکه با سند های مختلف ومتن های مختلف به صورت خلاصه و مفصل نقل شده است . و در همه آنها مادر امام سجاد علیه السلام را شهربانو معرفی می کند : دلائل الامامیة طبری شیعی ص۱۹۴ ش۱۱۱ بحار الانوار ج ۳۱ ص ۱۳۳ با سندی دیگر بحار ج ۳۶ ص۱۹۴ با سندی دیگر بحار الانوار ج ۴۵ ص ۴۴ نقلی دیگر ج ۴۵ ص ۳۳۰ نقلی دیگر ایشان در جلد ۴۶ ص ۹۷ بحثی در مورد شهربانو دارند که مراجعه به آن بحث مناسب است . پیرامون شخصیت جناب شهربانو روایت های متعددی بیان شده است، آنچه از رهگذر مطالعه این روایات به دست می آید این است که برخلاف نظر برخی که وجود ایشان را افسانه می دانند، کاملا صحت دارد و از مادران اهل بیت علیهم السلام محسوب می شوند، اگرچه نام های متعددی برای این بانو بیان شده است مانند شاه زنان، حرار، سلامه، شهربانو، غزاله، خوله، فاطمه، جهان شاه، شاه دخت و....ولی این تعدد نام ها همانند بسیاری موارد دیگر که برای اشخاص دیگر مانند امیرالمومنین علیه السلام ذکر شده است، ضرری به اصل وجود این بانو نمیزند و قرائن متعدد وجود این بانو را اثبات می کند؛ اگرچه برخی تاریخ نگاران این بانوی بزرگ را دختر یزدگرد ندانسته اند یا برخی ایرانی ندانسته اند یا در شاهزاده بودن او تردید کرده اند و او را اشراف زاده معرفی کرده اند، ولی اصل شخصیت و حضور او در خاندان اهل بیت و ایرانی بودن او اثبات شده است و روایت ها و نقل های متعدد که در کتب و منابع مهم و کهن نظیر کافی و عیون اخبار و بصائر و کتب تاریخی مثل تاریخ یعقوبی و...بیان شده است، روشن می کند که بسیاری از شبهات حول وجود، شخصیت و...نادرست می باشد. برخی از مطالب بالا در غالب برخی از منابع روایی و تاریخی ارائه و اثبات می شود: بی بی شهربانو و گفتگو با امیرالمومنین علیه السلام ومن کلامه علیه السلام وقد سأل شاه زنان بنت کسرى حین أسرت : " ما حفظت عن أبیک بعد وقعة الفیل ؟ " قالت : حفظنا عنه أنه کان یقول : إذا غلب الله على أمر ذلت المطامع دونه ، وإذا انقضت المدة کان الحتف فی الحیلة . فقال علیه السلام : " ما أحسن ما قال أبوک ! تذل الأمور للمقادیر حتى یکون الحتف فی التدبیر الارشاد، الشیخ المفید، جلد ۱، ص ۳۰۲، مصادر نهج البلاغه و اسانیده، سید عبدالزهرا خطیب، جلد۴، ص ۱۸ از جمله گفتار امیرالمومنین علیه السلام، سؤال ایشان از شاه زنان دختر کسری هنگامی که اسیر شد می باشد: از پدرت بعد از پیش آمد فیل چه چیزی بیاد یاد داری؟ او پاسخ داد: پدرم گفت هر گاه خدا بر کاری اراده کند دستهای طمع همه کوتاه می شود وقتی مدت زندگی کسی تمام شد، مرگ در انتظار اوست، امام فرمود پدرت سخن صحیحی گفته است، همه امور در گروی مقدرات الهی است و وقتی امری مقدر الهی شد، تدبیر تاثیری ندارد. گفتگو بین امیرالمومنین علیه السلام و شهربانو نشان می دهد که جناب شهربانو وجود داشته و فرزند همان پادشاه ایران بوده است و به اسارت درآمده است، اضافه بر این مطلب، روایات متعدد که درمورد این شخص و نام های او و اسارت او و حضور او در مدینه ذکر شده است، همه بیان می کند به طور قطع ایشان در خاندان رسالت وجود داشته و به اسارت در آمده است و این ایده که عده ای از جمله برخی از مستشرقین بیان کرده اند که ایشان وجود خیالی و سیاسی است، بی اساس می باشد. حضرت شهربانو در کتب تاریخی در کتب معتبر تاریخی اهل سنت نظیر یعقوبی، بیان شده است که این بانو از اسیر شدگان ایرانی بوده است که خلیفه وقت او را به حضرت اباعبدلله الحسین داده است قال سعید بن المسیب : ما رأیت قط أفضل من علی بن الحسین . وما رأیته قط إلا مقت نفسی ، ما رأیته ضاحکا یوما قط . وکانت أمه حرار بنت یزدجرد کسرى ، وذلک أن عمر بن الخطاب لما أتى بابنتی یزدجرد وهب إحداهما للحسین بن علی ، فسماها غزالة تاریخ یعقوبی، جلد ۲ ص ۳۰۳ سعید بن مسیب گفت: هرگز از علی بن حسین برتر ندیدم و او را همیشه غمگین یافتم و هیچ گاه خندان نبود، مادر او حرار دختر یزدگرد بود شاه ساسانی بود، عمر بن خطاب وقتی که دو دختر یزدجرد را دید یکی از آنها را به حسین بن علی علیه السلام داد و امام حسین نام او را غزاله نامید.
درباره سوال سوم نیز باید بگوییم حضرت قاضی خلفا نبوده است بلکه مردم و حتی خلفا که از حل مسائل عاجر بودند به حضرت پناه می بردند همچنانکه لولا علی لهلک عمر در این خصوص مشهور است
در خصوص شرکت اهل بیت علیهم السلام در فتوحات خلفا باید گفت حضرت علی علیه السلام در هیچ یک از جنگ های انها شرکت نداشت
اما در خصوص شرکت حسنین علیهما السلام نیز باید بگوییم در
هیچ جنگی در دوران خلفا شرکت نکرده اند. دلایل مختلفی در این مورد وجود دارد:
۱. گزارشات تاریخی ای که از حضور حسنین علیهما السلام در
برخی فتوحات خبر می دهند مخدوشند. این روایات به نقل طبری از ابن مداینی منتهی می
شود و سند این خبر ضعیف است چون اولاً مرسل است و ثانیاً در سند آن یک نفر
مجهول(حنش بن ملک تغلبی) و یک نفر کذاب متروک الحدیث(علی بن مجاهد) قرار دارد ابن
حجر در مورد علی بن مجاهد می گوید: «علی بن مجاهد بن مسلم القاضی الکابلی بضم
الموحدة وتخفیف اللام متروک من التاسعة ولیس فی شیوخ أحمد أضعف منه» (تقریب
التهذیب، ابن حجر العسقلانی الشافعی(۸۵۲)، دار الرشید سوریا ۱۴۰۶ ، الطبعة الأولى
، تحقیق محمد عوامة ج ۱ ص ۴۰۵) لذا این روایت هیچ اعتباری ندارد.
۲. طبری در کتاب تاریخش چهار روایت درمورد فتح طبرستان
آورده که دو خبرش را از ابن مدائنی با سند واحد نقل می کند و در هر دو روایت نام
چند نفر از افراد سرشناسی که در این جنگ حضور داشته اند را نام می برد جالب این
است که در روایت اول نام حسنین علیهما السلام را آورده است ولی در روایت دوم نام
حسنین را نیاورده است! که امکان تحریف را در این روایت تقویت می کند. (تاریخ
الطبری (۳۱۰)، دار الکتب العلمیة – بیروت، ج ۲، ص ۶۰۸)
موفق باشید
