درباره ما

ایا تصوف جایی مورد تایید ائمه بوده است؟ وحدت وجود چیست؟ چرا در کفر یا عدم کفر عرفان اختلاف است؟ آیا ابن عربی ملحد است؟ حلول خدا در غیر خدا کفر است؟
کد سؤال: ۲۳۵۱۲توحید و خداشناسی
عمومی
اعلام و تراجم
چند سؤالی
تعداد بازدید: ۷۸
ایا تصوف جایی مورد تایید ائمه بوده است؟ وحدت وجود چیست؟ چرا در کفر یا عدم کفر عرفان اختلاف است؟ آیا ابن عربی ملحد است؟ حلول خدا در غیر خدا کفر است؟

باسلام

دوست گرامی

در مذهب تشیّع ، تصوف جایی ندارد و همه شیعیانی که جزء صوفیه بوده یا به یکی از فرقه‌های متصوفه گرایش دارند، به نسبت انحراف آن فرق از ائمه اطهار علیهم السلام و دستورات ایشان از صراط مستقیم منحرف هستند. از میان انبوه فتاوای فقها و مراجع تقلید در مذمت صوفیه برخی از آن فتاوا را بیان می‌کنیم.

شیخ حرّ عاملی درباره صوفیه می‌گوید:

و کلّ الشیعة على کفرهم والرد علیهم بطریق المبالغة العظیمة إلى حد لم یجوزوا لغیر ضرورة التسمیة بالصوفیة ورووا بهذا المعنى أحادیث کثیرة عن أئمتهم

شیخ حرّ عاملی، محمد بن الحسن، (متوفای ۱۱۰۴) الاثناعشریه، ص ۵۷، تحقیق : تعلیق و إشراف : السید مهدی اللازوردی الحسینی والشیخ محمد درودی، ناشر : دار الکتب العلمیة - قم .

و تمام شیعیان به شدّت قائل به کفر صوفیه و رد آنان هستند بطوریکه بغیر از موارد ضروری حتی اجازه نام بردن (نام گذاری) صوفیه را نداده‌اند و در این معنی از ائمه اطهار علیهم السلام احادیث فراوانی نقل کرده‌اند.

متن استفتاء از مرحوم آیت الله سید محمد رضا گلپایگانی رحمه الله و فتوای ایشان درباره صوفیه نیز چنین است:

رفتن به خانقاه دراویش ، جهت استماع مرثیه و سوگوارى ائمه علیهم السلام و اقامه فاتحه مردانه و زنانه با وجود مساجد و شرکت نمودن در اجتماع آنان بعنوان اعیاد و غیره و منبر رفتن در آنجا ، جهت ختم فواتح و کمک به ساختمان خانقاه ، جایز است یا نه ؟

ج - امور مذکوره ، ترویج باطل است و جائز نیست . اعاذنا الله من الفتن

گلپایگانی، سید محمد رضا، (متوفای ۱۴۱۴ق) مجمع المسائل، ج ۱، ص ۱۵۴، ناشر: دار القرآن الکریم- قم، چاپ چهارم، ۱۴۱۳ ق.

اما اعتقاد به وحدت وجود یعنی اینکه -پناه بر خدا- انسان معتقد باشد در تمام عالم یک وجود هست و آن خداست و تمام موجودات عین خدا هستند. این اعتقاد قطعا مردود است. زیرا اولا با آیات صریح قرآن کریم از جمله آیه اول سوره توحید منافات دارد که می‌فرماید:

قل هو الله احد

سوره توحید ، آیه ۱

بگو اوست خدای یکتا و یگانه.

قطعا احدیّت و یکتایی خدا با اینکه تمام موجودات، خدا باشند در تضاد است.

و ثانیا: علما و مراجع تقلید شیعه نیز در برابر قائلان به وحدت وجود ایستادگی کرده و آنها را در ردیف کفار قرار داده‌اند. مرحوم شیخ حر عاملی در رد صوفیه و اعتقاد به وحدت وجود چنین می‌گوید:

الباب الثالث

فی إبطال اعتقاد الحلول والاتحاد و وحدة الوجود ، اعلم : أن هذا المذهب القبیح والاعتقاد الباطل الشنیع لم ینسبه أحد من العلماء والمتکلمین إلا إلى الصوفیة واتفقوا على بطلانه وأجمعوا على فساده ولا ریب أن الصوفیة کلهم أو أکثرهم معتقدون له وإن کان منهم الآن ینکرون کونه اعتقادا لهم لظهور فساده وشناعته لکنه ظاهر واضح فی کلامهم.

شیخ حرّ عاملی، محمد بن الحسن، (متوفای ۱۱۰۴) الاثناعشریه، ص ۵۷، تحقیق : تعلیق و إشراف : السید مهدی اللازوردی الحسینی والشیخ محمد درودی، ناشر : دار الکتب العلمیة - قم .

باب سوم در باطل کردن اعتقاد به حلول و اتحاد و وحدت وجود ؛ بدان این مذهب زشت و اعتقاد باطل شنیع را هیچ‌یک از علما و متکلمان به گروهی نسبت نداده‌اند مگر به صوفیه و بر بطلان و فساد آن اتفاق نظر و اجماع دارند. شکی نیست که تمام صوفیه یا بیشتر آنها به این عقیده باطل معتقد هستند اگر چه هم اکنون برخی از آنها منکر این اعتقاد هستند چراکه فساد و زشتی آن آشکار شده است. لکن با این حال این اعتقاد باطل، در کلام آنها روشن و آشکار است.

مرحوم کاشف الغطاء اعتقاد به وحدت وجود را یکی از انواع کفر قرار داده و می‌گوید:

والکفر أقسام ... القسم الثانی : ما یُحکم فیه بجواز القتل و نجاسة السؤر و حرمة الذبائح والنکاح من أهل الإسلام ، دون السبی والأسر وإباحة المال و هو کفر من دخل فی الإسلام ، وخرج منه بارتداد عن الإسلام ... أو بادّعاء قِدَم العالم بحسب الذات أو وحدة الوجود أو الموجود على الحقیقة منهما أو الحلول أو الاتحاد أو التشبیه أو الجسمیّة

کاشف الغطاء، جعفر بن خضر، (متوفای ۱۲۲۸هـ)، کشف الغطاء عن مبهمات شریعة الغراء، ج ۴، ص ۱۹۹، تحقیق : مکتب الإعلام الإسلامی - فرع خراسان - المحققون : عباس التبریزیان ، محمد رضا الذاکری ( طاهریان ) وعبد الحلیم الحلی، ناشر : مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى ، الطبعة: الأولى، ۱۴۲۲ ق- ۱۳۸۰ ش.

کفر چند نوع است: ... نوع دوم کفر چیزهایی است که بخاطر آن به قتل ، نجاست باقیمانده غذا ، حرمت ذبیحه و حرمت ازدواج با مسلمانان حکم می‌شود ولی به اسارت و اباحه اموال حکم نمی‌شود و آن کفر مسلمانی است که مرتد می‌شود ... یا کسی که قائل به قدیم بودن و عدم خلقت عالم است یا حقیقتا قائل به وحدت وجود یا موجود است یا قائل به حلول خدا در اجسام یا اتحاد با آنان است یا قائل به تشبیه یا جسمیت خدا است.

مرحوم کاشف الغطاء به صراحت اعتقاد به وحدت وجود و لوازم آن را یکی از اقسام کفر می‌دانند.

آیت الله مکارم شیرازی نیز در رساله عملیه خود چنین فتوا داده‌اند:

کسانى که عقیده به وحدت وجود دارند یعنى می‌گویند در عالم هستى یک وجود بیش نیست و آن خدا است و همهء موجودات عین خدا هستند و کسانى که معتقدند خدا در انسان یا موجود دیگرى حلول کرده و با آن یکى شده ، یا خدا را جسم بدانند احتیاط واجب اجتناب از آنهاست .

مکارم شیرازی، ناصر، رساله توضیح المسائل، ص ۳۴، ناشر: انتشارات امام علی بن ابی‌طالب علیهما السلام.

بنابراین اگر کسی حقیقتا معتقد به وحدت وجود و لوازم آن باشد، در ردیف کفار قرار می‌گیرد. قطعا اعتقاد به اینکه خدا در برخی موجودات یا تمام آنها حلول کرده و همه جمادات و حیوانات و انسانها ، خدا هستند، کفر آور است.

اما درباره ابوبکر محیی الدین ابن عربی باید گفت: او یک سنی صوفی است که هیچ‌ یک از مراجع تقلید قائل به تشیع او نیستند و او را شیعه نمی‌دانند . سنی بودن ابن عربی از بسیاری از آراء و آثار او قابل اثبات است. از جمله در کتاب فصوص الحکم عقیده اساسی شیعه در نصب خلیفه توسط رسول خدا صلی الله علیه و آله را رد کرده و می‌گوید:

مات رسول الله « صلَّى الله علیه و سلَّم » و ما نصّ بخلافة عنه إلى أحد .

شرح فصوص الحکم، ص ۳۷۳

رسول خدا صلی الله علیه و آله از دنیا رفت درحالیکه هیچ حدیثی درباره خلافت پس از خود نفرمود!

این گفتار ابن عربی دقیقا نقطه اصلی اختلاف شیعه و سنی است. ابن عربی براحتی منکر نصوص و احادیث امامت و خلافت بلافصل امیر المومنین علیه السلام می‌شود. حال آنکه بسیاری از این احادیث مانند حدیث غدیر متواتر و غیر قابل خدشه است.

دلیل دیگر سنی بودن ابن عربی این است که او در کتاب فتوحات مکیه با کمال بی شرمی و عناد، از شیعیان به خوک تعبیر می‌کند و می‌گوید:

وکان هذا الذی رأیته قد أبقى علیه کشف الروافض من أهل الشیعة سائر السنة فکان یراهم خنازیر فیأتی الرجل المستور الذی لا یعرف منه هذا المذهب قط وهو فی نفسه مؤمن به یدین به ربه فإذا مر علیه یراه فی صورة خنزیر فیستدعیه ویقول له تب إلى الله فإنک شیعی رافضی فیبقى الآخر متعجبا من ذلک فإن تاب وصدق فی توبته رآه إنسانا وإن قال له بلسانه تبت وهو یضمر مذهبه لا یزال یراه خنزیرا.

ابن عربی حاتمی، محیی الدین بن علی بن محمد (متوفای ۶۳۸هـ)، الفتوحات المکیة فی معرفة الاسرار الملکیة، دار النشر: دار صادر، بیروت.

و این شخصی که او را دیدم در مکاشفه خود، روافض شیعه را به صورت خوک می‌دید. پس مردی شیعه نزد او آمد که هیچ کس او را به عنوان شیعه نمی‌شناخت ولی او در باطن به مذهب شیعه معتقد و به دستورات آن پایبند بود. هرگاه آن شیعه از کنار این شخص اهل مکاشفه می‌گذشت ، این شخص آن شیعه را به شکل خوک می‌دید. لذا آن شیعه را فرا می‌خواند و به او می‌گفت: به سوی خدا توبه کن! قطعا تو شیعه‌ای رافضی هستی! در این هنگام آن شیعه مبهوت و متعجب می‌شد. اگر توبه می‌کرد و در توبه‌اش صادق بود، آن شخص اهل مکاشفه او را به صورت انسان می‌دید ولی اگر فقط به زبان و به دروغ توبه می‌کرد و در باطن بر تشیع خود پایبند بود، همواره او را به صورت خوک می‌دید.

همچنین ابن عربی در کتاب فتوحات مکیه با کمال وقاحت علیه شیعه می‌گوید:

فإن الشیاطین ألقت الیهم أصلاً صحیحاً لا یشکون فیه ثمّ طرأت علیهم التلبیسات من عدم الفهم حتّی ضلّوا فینسب ذلک إلی الشیطان بحکم الأصل و لوعلموا إنّ الشیطان فی تلک المسائل تلمیذله یتعلم منه و اکثر ما ظهر ذلک فی الشیعه و لاسیما فی الإمامیه منهم فدخلت علیهم شیاطین الجنّ أوّلاً بحبّ أهل البیت و استفراغ الحّب فیهم و رأوا أن ذلک من أسنی القربات إلی الله .

ابن عربی ، ابوبکر محیی الدین محمد بن علی، (متوفای ۶۳۸ق)، الفتوحات المکیه، ج ۱، ص ???، دار الکتب العلمیه

قطعا شیاطین، به برخی انسانها اصل صحیحی که شکی در آن نداشته باشند را القا می‌کنند سپس بخاطر کج فهمی آنها، آنان را دچار اشتباهاتی می‌کند تا گمراه شوند. این گروه از انسانها به جهت آن اصل صحیح، به شیطان منسوب می‌شوند و حال آنکه اگر بدانند قطعا شیطان در آن مسائل شاگرد آنهاست و این گمراهی شیطانی در شیعه از همه انسانها آشکارتر است بویژه در شیعیان دوازده امامی! چراکه شیاطین جنَی ، بوسیله محبت اهل بیت علیهم السلام و شدت آن در قلب شیعیان نفوذ کرده و آنها فکر می‌کنند که این محبت از بهترین وسائل تقرب به خداست.

علامه سید جعفر مرتضی از علمای شیعه کتابی مستقل در رد ابن عربی نوشته که نامش «ابن عربی سنی متعصب» است. این عالم بزرگوار در بخشهای متعددی از این کتاب با ارائه مستندات محکمی، سنی بودن و تعصب سنی گری ابن عربی را به خوبی اثبات می‌کند.

العاملی، السید جعفر مرتضى ، معاصر، ابن عربی سنی متعصب، ص ۱۹۱ – ۲۴۹، چاپ : اول، ۱۴۲۴ ق - ۲۰۰۳ م، ناشر : المرکز الإسلامی للداراسات

شهید مطهری نیز ابن عربی را یک عالم سنی متعصب دانسته و می‌گوید:

محی الدین، اندلسی است ... و اصلاً سنی متعصبی است .

مطهری، مرتضی، امامت و رهبری، ص ۱۶۳، ناشر: بنیاد علمی و فرهنگی استاد شهید مرتضی مطهری، چاپ بیست و هفتم.

جهت اطلاع بیشتر می توانید به سه کتاب زیر مراجعه فرمایید:

۱. مذهب ابن عربی (تر جمه فارسی کتاب ابن عربی سنی متعصب) نوشته علامه سید جعفر مرتضی عاملی با ترجمه سید مهدی نوری کیذقانی

۲. ابن عربی در نگاهی دیگر، نوشته سید محسن طیب نیا

۳.داوری های متضاد پیرامون ابن عربی نوشته داود الهامی


موفق باشید

گروه پاسخ به شبهات

* نام:
* پست الکترونیکی:
* متن نظر :
* کد امنیتی:
  

بازگشت