امام حسن و امام حسین در فتوحات عمر بودند؟
باسلام دوست گرامی در خصوص شرکت حسنین علیهما السلام باید بگوییم در هیچ جنگی در دوران خلفا شرکت نکرده اند. دلایل مختلفی در این مورد وجود دارد:
۱. گزارشات تاریخی ای که از حضور حسنین علیهما السلام در برخی فتوحات خبر می دهند مخدوشند. این روایات به نقل طبری از ابن مداینی منتهی می شود و سند این خبر ضعیف است چون اولاً مرسل است و ثانیاً در سند آن یک نفر مجهول(حنش بن ملک تغلبی) و یک نفر کذاب متروک الحدیث(علی بن مجاهد) قرار دارد ابن حجر در مورد علی بن مجاهد می گوید: «علی بن مجاهد بن مسلم القاضی الکابلی بضم الموحدة وتخفیف اللام متروک من التاسعة ولیس فی شیوخ أحمد أضعف منه» (تقریب التهذیب، ابن حجر العسقلانی الشافعی(۸۵۲)، دار الرشید سوریا ۱۴۰۶ ، الطبعة الأولى ، تحقیق محمد عوامة ج ۱ ص ۴۰۵) لذا این روایت هیچ اعتباری ندارد.
۲. طبری در کتاب تاریخش چهار روایت درمورد فتح طبرستان آورده که دو خبرش را از ابن مدائنی با سند واحد نقل می کند و در هر دو روایت نام چند نفر از افراد سرشناسی که در این جنگ حضور داشته اند را نام می برد جالب این است که در روایت اول نام حسنین علیهما السلام را آورده است ولی در روایت دوم نام حسنین را نیاورده است! که امکان تحریف را در این روایت تقویت می کند. (تاریخ الطبری (۳۱۰)، دار الکتب العلمیة – بیروت، ج ۲، ص ۶۰۸)
۳. طبق برخی از نقلها، خلیفه دوم به خاطر جلوگیری از نشر احادیث پیامبر صلی الله علیه و آله به مهاجران اجازه خروج از مدینه را نمی داد و به آنان می گفت: بیشترین ترس من پراکنده شدن شما در شهرهاست. شعبی مورخ مورد اعتماد اهل سنت می نویسد: اگر کسی از مهاجران اجازه جنگ می خواست به او می گفت: همین که همراه رسول خدا (صلی الله علیه و آله) جنگ کردی تو را کافی است.(رسول جعفریان ص ۷۱و۷۲ به نقل از تاریخ خلفا) کسی که از حضور مهاجران در دیگر شهرها بخاطر احتمال پخش فضائل اهل بیت علیهم السلام ترس دارد چگونه اجازه می دهد که خود اهل بیت در این شهرها حضور یابند؟
۴. گزارشی در مورد حضور حسنین علیهم السلام در فتوحات در منابع اولیه مانند سیره ابن اسحاق و سیره ابن هشام و ارشاد شیخ مفید و... وجود ندارد. که این مساله بر صحت گزارش به جهت فاصله زمانی ضربه می زند.
۵. سن امام حسن و امام حسین علیهما السلام اجازه حضور در جنگهای خلفای اول و دوم را نمی دهد و در زمان خلیفه سوم هم به جهت تشدید بدعتها و بی عدالتیها و حیف و میل بیت المال و عدم وجود مختصر مشاوره های امام علی علیه السلام که در زمان خلفای قبل بوده احتمال چنین کاری بسیار ضعیف است.
۶. امام علی علیه السلام چنانکه در خطبه ۱۹۸ نهج البلاغه آمده در جنگ صفین که خودشان فرماندهی را به عهده داشتند از جنگیدن این دو امام جلوگیری می کردند، حال چگونه ممکن است به آنها اجازه داده باشند در جنگهای زمان خلفا که خودشان حضور نداشته اند شرکت کنند؟ ایشان در این خطبه می فرمایند: «امْلِکُوا عَنِّی هَذَا الْغُلَامَ لَا یَهُدَّنِیإ فَإِنَّنِی أَنْفَسُإ بِهَذَیْنِ یَعْنِی الْحَسَنَ وَ الْحُسَیْنَ ع عَلَى الْمَوْتِ لِئَلَّا یَنْقَطِعَ بِهِمَا نَسْلُ رَسُولِ اللَّهِ ص» این جوان را از جنگ باز دارید مبادا پشتم را بشکند، زیرا دریغم مى آید که با شهید شدن این دو جوان [یعنى حسن و حسین علیهما السّلام] نسل رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله قطع شود.»
۷. امام علی علیه السلام طبق گزارش مسعودی در مروج الذهب(ج ۲، ص ۳۱۰، قم، دار الهجرة، چ دوم، ۱۴۰۹) در زمان عمر به پیشنهاد عثمان برای حضور در جنگ، جواب رد دادند حال چگونه ممکن است که به فرزندان خود اجازه داده باشند در این جنگها شرکت کنند؟.
۸. عدم حضور حسنین علیهما السلام در این جنگها آنقدر برای برخی از علمای اهل سنت قطعی و مسلم بوده که صریحا منکر حضور امام حسن در این جنگها شده و برخی گزارشات موجود را حمل بر زمان حکومت حضرت امیر علیه السلام کرده اند. جرجانی در کتاب تاریخش می گوید: «وذکر عباس بن عبد الرحمن المروزی فی کتابه التاریخ قال قدم الحسن بن علی وعبد الله بن الزبیر أصبهان مجتازین إلى جرجان فان ثبت هذا یدل على أنه کان فی أیام أمیر المؤمنین علی بن أبی طالب رضی الله عنه» (تاریخ جرجان، عالم الکتب بیروت - ۱۴۰۱، الطبعة الثالثة ، تحقیق : د. محمد عبد المعید خان، ج۱ ، ص۴۸)
و...
جهت اطلاع بیشتر به این کتابها رجوع کنید
۱. حیات الامام الحسن بن علی، ج۱،ص۱۲۸ ، باقر شریف قرشی، قم، دارالکتب العلمیه.
۲. الحیات السیاسیه لامام الحسن، ص۱۱۵ ،جعفر مرتضی عاملی، اوّل، بیروت، دارالسیره، ۱۴۱۴
۳. مجله «تاریخ در آیینه پژوهش»، پیش شماره دوم، بهار ۱۳۸۲، مقاله: مواضع امام علی(ع) در برابر فتوحات خلفا . در خصوص همکاری حضرت علی علیه السلام با خلفاء به این ادرس رجوع کنید http://www.valiasr-aj.com/persian/shownews.php?idnews=۵۱۴۸
موفق باشید
گروه پاسخ به شبهات موسسه تحقیقاتی حضرت ولی عصر (ع)
| 
