سلام علیکم. در انتهای آیه ولایت خداوند فرموده :" و هم راکعون" و طبق عقیده ی اهل تشیع این آیه در شان حضرت علی علیه السلام نازل شده، اما سوالی که مطرح است این است که حضرت علی علیه الصلاه و السلام یک نفر است اما نص قرآن کریم آن را جمع بسته و "هم راکعون" آمده.لطفا توضیح دهید که این آیه چگونه میتواند در شان یک نفر باشد در صورتی جمع بسته شده؟ و اگر در شان جمع نازل شده آن جمع چه کسانی بوده اند؟
با تشکر
با سلام دوست گرامی جمع آمدن لفظ همیشه دلالت ندارد که حتما مراد و مصداق نیز باید جمع باشد چه بسا لفظ جمع می اید اما مراد یک نفر است که مصادیق آن در قرآن فراوان است از جمله آیه مباهله است که در خصوص حضرت زهراء علیه السلام با لفظ «نسائنا» آمده است که به صورت جمع آمده است درحالی که مصداقش یک نفر است یا « الَّذِینَ قَالُواْ إِنَّ اللَّهَ فَقِیرٌ وَنَحْنُ أَغْنِیَآءُ » آل
عمران / ۱۸۱ . آنها که گفتند : « خدا فقیر است ، و ما بى نیازیم ». گوینده
این کلام حیى بن أخطب است . عکرمه و سدّى و مقاتل و محمّد بن اسحاق گفته
اند : او فِنْحاص بن عازوراء است که جمع آمده اما این شخص یک نفر است یا در آیه دیگر چنین آمده است: الَّذِینَ قَالَ لَهُمُ النَّاسُ إِنَّ النَّاسَ قَدْ جَمَعُواْ لَکُمْ آل عمران /۱۷۳
اینها کسانى بودند که (بعضى از ) مردم ، به آنان گفتند : « مردم ( لشکر دشمن ) براى (حمله به) آمده ا ند . . .»
مراد از کلمه (الناس) عبد القیس است.
خازنی در باره مصداق « الناس» می نویسد :
أنه نعیم بن مسعود الأشجعی فیکون اللفظ عاماً أرید به الخاص وإنما جاز إطلاق لفظ الناس على الإنسان الواحد لأن ذلک الواحد إذا فعل فعلاً أو قال قولاً ورضی به غیره حسن إضافة ذلک الفعل والقول إلى الجماعة وإن کان الفاعل واحداً فهو کقوله تعالى : « وإذ قتلتم نفساً » والقاتل واحد والوجه الثانی أن المراد بالناس الرکب من عبد القیس قاله ابن عباس ومحمد بن إسحاق .
البغدادی الشهیر بالخازن ، أبو الحسن علاء الدین علی بن محمد بن إبراهیم بن عمر الشیحی (۶۷۸ - ۷۴۱هـ، ۱۲۸۰ - ۱۳۴۱م).، تفسیر الخازن المسمى لباب التأویل فی معانی التنزیل ، ج۱، ص ۴۵۳ ، ناشر : دار الفکر - بیروت / لبنان - ۱۳۹۹هـ ـ ۱۹۷۹م .
أن هذا القائل هو نعیم بن مسعود کما ذکرناه فی سبب نزول هذه الآیة ، وإنما جاز إطلاق لفظ الناس على الانسان الواحد .
الرازی الشافعی ، فخر الدین محمد بن عمر التمیمی (متوفای۶۰۴هـ) ، التفسیر الکبیر أو مفاتیح الغیب ، ج ۹ ، ص ۸۱، ناشر : دار الکتب العلمیة - بیروت ، الطبعة : الأولى ، ۱۴۲۱هـ -
نکته دیگر اینکه در چنین مواردى خداوند متعال ، مى‌خواهد فضیلت و منقبت امام على (ع) را نشان دهد ؛ چنان که مرسوم است که گاهى براى بزرگداشت یک نفر لفظ جمع به کار مى رود و از یک نفر به صیغه جمع حکایت مى‌کند تا از آن چه انجام داده به بزرگى یاد نموده و دیگران را یه آن عمل تر غیب نماید ؛ آلوسی در این باره می‌نویسد :
وذکر علماء العربیة أنه یکون لفائدتین : تعظیم الفاعل وأن من أتى بذلک الفعل عظیم الشأن بمنزلة جماعة کقوله تعالى : «إن إبراهیم کان أمة» لیرغب الناس فى الاتیان بمثل فعله وتعظیم الفعل أیضا حتى أن فعله سجیة لکل مؤمن وهذه نکتة سریعة تعتبر فى کل مکان بما یلیق به
علمای عربیه برای این کار دوفائده را ذکر نموده اند .
۱. تعظیم فاعل برای این که این فعل مهم را انجام داده است ، همان گونه که خداوند در حق ابراهیم فرمود : بدرستی ابراهیم یک امة بود . بخاطر ترغیب مردم در انجام مثل این عمل.
۲- بزرک جلوه قرار دادن فعل تا این عمل او الگو برای همه مومنین باشد ...
روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم والسبع المثانی ، ج ۶، ص۱۶۸ ، ناشر : دار إحیاء التراث العربی – بیروت .
زمخشرى نیز در این باره می نویسد :
این که در چنین مواردى لفظ جمع آورده مى شود به این جهت است که بقیّه مردم به انجام دادن این کار تشویق شوند و توجه مردم را به این نکته معطوف سازد که مؤمن باید تا این حدّ به احسان به فقرا و بیچارگان حریص باشد که حتى در حال نماز از کمک رسانى و احسان به مستمندان غافل نشود، و این چیزى است که از تمامى مؤمنان خواسته شده است. به همین جهت این آیه به صورت لفظ جمع آمده است .
لیرغب الناس فی مثل فعله فینالوا مثل ثوابه ، ولینبه على أن سجیة المؤمنین یجب أن تکون على هذه الغایة من الحرص على البرّ والإحسان وتفقد الفقراء ، حتى إن لزهم أمر لا یقبل التأخیر وهم فی الصلاة ، لم یؤخروه إلى الفراغ منها
الزمخشری الخوارزمی ، أبو القاسم محمود بن عمر جار الله ، الکشاف عن حقائق التنزیل وعیون الأقاویل فی وجوه التأویل ، ج ۴ ، تحقیق : عبد الرزاق المهدی ، بیروت ، ناشر: دار إحیاء التراث العربی .
موفق باشید
گروه پاسخ به شبهات موسسه تحقیقاتی ولی عصر (ع)
| 
